Fibromiyalji, kronik ve yaygın kas-iskelet sistemi ağrısı ile karakterize bir rahatsızlıktır. Tanı kriterleri, hastaların doğru bir şekilde değerlendirilmesi ve tedavi planlarının oluşturulması açısından büyük önem taşır.

Fibromiyalji tanısı koyulurken dikkate alınan başlıca kriterler şunlardır:

Ağrı, fibromiyalji tanısında en belirgin kriterlerden biridir. Hastaların yaklaşık %97'sinde yaygın kas-iskelet sistemi ağrısı gözlemlenir. Bu ağrı derin, keskin, zonklayıcı veya hafif şekillerde olabilir ve eklem çevresinde, kas ve tendonlarda, bağ dokusunda hissedilebilir. Ağrı genellikle gelip geçici olup, vücutta gezinebilen bir özellik gösterir.

Fibromiyalji hastalarında, parmakla bastırıldığında acı hissedilen hassas noktalar bulunur. Bu noktalar eklem çevresinde sınırlıdır ve derin ağrı şeklinde hissedilmez. Vücutta belirli yerlerde bulunan bu hassas noktalar, fibromiyalji tanısında önemli bir rol oynar. Hastalar, sağlıklı bireylere göre bu noktalara basınç uygulandığında aşırı ağrı hissederler.

Fibromiyalji hastalarında yorgunluk sürekli ve kısıtlayıcı bir şekilde hissedilir. Yeterince uyku uyuyan hastalar bile yorgun hisseder. Bu his, gripteki halsizlik veya uzun süre çalışmadan sonra hissedilen yorgunluğa benzetilebilir. Yorgunluk, sabah kalkıldığında, hafif aktivitelerin sonunda veya başlamadan önce, egzersiz yapamama, işyerinde ve cinsel ilişkide bulunamama gibi durumlarla kendini gösterebilir.

Fibromiyalji tanı kriterleri arasında hastaların çoğunda uyku sorunları yaşanır. Hastalar uykuya dalmakta zorlanmasa da uykuları kolay bölünür ve hafif olur. Sabah dinlenmiş olarak uyanamazlar. Bu durum kalıcı yorgunluğa neden olur. Yapılan uyku laboratuvarı testlerinde, hastaların derin uykusundaki kesintiler belirlenmiştir.

Hastalarda sabah sertliği önemli tanı kriterlerinden biridir. Sertlik vücutta geniş alanları kapsayabilir ve sırt, kol, bacak kasları ile eklemleri etkileyebilir. Hastalar, güne başlamadan önce gevşeme ihtiyacı hissederler. Bu sorun bazı hastalarda birkaç dakika sürerken, bazılarında yarım saate hatta gün boyu devam edebilir.

Fibromiyalji hastalarında depresyon ve anksiyete yaygındır. Hastaların dörtte birinde majör depresyon, yarısında ise yaşam boyu depresyon görülmüştür. Ağrı ve yorgunluk, strese ve anksiyeteye neden olabilir. Hastaların aktifliği azaldığından, içe kapanıklık ve depresyon ortaya çıkabilir.

Bu tür nörolojik belirtiler hastaların çoğunda rastlanır. Özellikle sabah sertliği ile birlikte ellerde şişkinlik ve karıncalanma görülür. Bu belirtiler genellikle fazla kısıtlayıcı olmaz.

Hastaların %70'inde migren türü kronik baş ağrısı bulunur. Özellikle sırtın üst kısmındaki ve boyundaki ağrılar, baş ağrısına neden olabilir.

Fibromiyalji hastalarında kabızlık, karın ağrısı, ishal, kusma ve gaz gibi belirtiler sıkça görülür.

Hastaların dörtte birinde acil idrara çıkma, idrar tutamama ve ağrılı idrar gibi sorunlar ortaya çıkabilir.

Fibromiyalji, kadınlarda adet döneminde ağrılı kramplara neden olabilir ve bu durum yaşam boyu devam edebilir. Bu sorun, kadın hastaların %30-40'ında gözlemlenmektedir.

Fibromiyalji tanı kriterleri, hastalığın teşhis edilmesinde oldukça önemlidir. Bu nedenle tıbbi tetkiklerden ziyade, hastalardaki belirtiler özenle değerlendirilir.